تجهیزات پزشکی کشور تبدیل به یک بحران خاموش شده‌اند. ابزارهایی که زمانی نماد پیشرفت بودند، امروز به دلیل فرسودگی و کمبود منابع، توانایی انجام حتی ابتدایی‌ترین وظایف خود را ندارند.
بحران تهیه و نوسازی تجهیزات پزشکی، بیماران را تهدید می‌کند
خطر درمان با تجهیزات فرسوده!
بحران نوسازی به دلیل تغییرات ارزی
رئیس انجمن تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی به قدس می‌گوید: عمر استاندارد تجهیزات پزشکی در مراکز درمانی جهان سه تا پنج سال تخمین زده می‌شود، اما در ایران بسیاری از مراکز به دلیل مشکلات ارزی، از نوسازی و حتی تعمیر این دستگاه‌ها بازمانده‌اند.
علیرضا چیذری ادامه می‌دهد: انتقال ارز تجهیزات پزشکی از سهمیه دولتی به بازار توافقی موجب شده مراکز درمانی توان مالی لازم را برای بهسازی یا جایگزینی این دستگاه‌ها نداشته باشند. از سوی دیگر، قطعات یدکی این تجهیزات نیز اقلام سرمایه‌ای محسوب می‌شود و با افزایش قیمت‌ها، قدرت نگهداری و تعمیر این دستگاه‌ها کاهش یافته است.
وی عنوان می‌کند: تأمین قطعات یدکی تجهیزات پزشکی به مراتب دشوارتر از خرید خود دستگاه‌هاست. در حالی که می‌توان برای خرید تجهیزات پزشکی از واسطه‌ها استفاده کرد، تأمین قطعات یدکی نیازمند خرید مستقیم از کمپانی مادر است. این فرایند سبب می‌شود انتقالات مالی پیچیده‌تر و شفاف‌تر از گذشته باشد. علاوه بر این، در شرایط گارانتی، برای دریافت قطعه جایگزین باید کالای معیوب به کمپانی بازگردانده شود تا پس از بررسی، قطعه جدید تحویل داده شود؛ فرایندی که می‌تواند به‌ویژه در خصوص کالاهایی مانند لامپ‌های سوخته، زمانبر و پرهزینه باشد. بنابراین برای حل این مشکلات و افزایش عمر مفید دستگاه‌ها، مراکز درمانی دست‌کم به ۱۵درصد بودجه مازاد برای بهسازی و نوسازی تجهیزات نیاز دارند تا عمر دستگاه‌ها از پنج سال به هفت تا ۱۰ سال افزایش یابد. همچنین، برای جایگزینی دستگاه‌های فرسوده و تجهیز تخت‌ها به دستگاه‌های جدید، نیاز به تأمین ۲۰درصد بودجه مازاد سالانه داریم.
چیذری در پاسخ به این پرسش که بیشترین مشکل در کدام دسته از تجهیزات پزشکی دیده می‌شود، بیان می‌کند: بیشترین مشکل در زمینه تجهیزات سرمایه‌ای دیده می‌شود. قیمت این تجهیزات برای مراکز دولتی که باید از هیئت امنا خریداری کنند، حدود ۲۰برابر افزایش یافته است، در حالی که برای مراکز خصوصی که به بازار آزاد مراجعه می‌کنند، قیمت‌ها دو تا هشت برابر شده است.
این افزایش قیمت‌ها تنها محدود به تجهیزات سرمایه‌ای نیست. کالاهای مصرفی نیز با مشکلات بیشتری روبه‌رو شده‌اند. به دلیل پرداخت نکردن به‌موقع بیمه‌ها و افزایش مطالبات، قیمت کالاهای مصرفی در بازار به‌شدت افزایش یافته و این موضوع فشار زیادی بر مردم وارد کرده است.
آسیب‌های شدید فرسودگی تجهیزات پزشکی به بیماران
او با تأکید براینکه فرسودگی تجهیزات پزشکی نه تنها به بار مالی سنگینی برای مراکز درمانی تبدیل شده، بلکه سلامت بیماران را نیز تهدید می‌کند، می‌گوید: فرض کنید یک بیمار تصادفی به یکی از مراکز درمانی اورژانسی در خارج از تهران مراجعه می‌کند و متوجه می‌شود دستگاه سی‌تی‌اسکن آنجا از کار افتاده است. دلیل این خرابی، یک قطعه مصرفی به نام لامپ یا تیوب است که قبلاً قیمت آن ۵۷۰میلیون تومان بوده، اما اکنون باید برای خرید آن مبلغی معادل ۴میلیارد تومان پرداخت شود.
این مشکل تنها محدود به دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن نیست؛ تجهیزات آزمایشگاهی، دستگاه‌های ام‌آرآی، آنژیوگرافی و دیگر دستگاه‌های حیاتی نیز در معرض آسیب‌های مشابه قرار دارند. این تجهیزات که جزو ملزومات ضروری مراکز درمانی هستند، در شرایط فرسودگی می‌توانند به تأخیر در تشخیص و درمان بیماران منجر شوند و حتی جان افراد را به خطر بیندازند.
رئیس انجمن تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی، یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی را که مراکز درمانی و شرکت‌های تأمین‌کننده تجهیزات پزشکی با آن مواجه‌اند پرداخت نکردن مطالبات از سوی بیمارستان‌ها و بیمه‌ها عنوان می‌کند و می‌افزاید: وقتی بیمارستان‌ها قادر به تسویه بدهی‌های خود نیستند، شرکت‌های تأمین‌کننده نیز با بحران نقدینگی روبه‌رو می‌شوند و دیگر قادر به خرید مواد اولیه یا واردات کالا برای تأمین تجهیزات پزشکی نیستند. این مشکل به دلیل بروز کمبود سرمایه در مراکز درمانی و انباشت مطالبات، به‌شدت تشدید می‌شود.
بیماران نمی‌توانند منتظر تأمین تجهیزات پزشکی بمانند که به‌دلیل مشکلات مالی بیمارستان‌ها دچار مشکل شده است. آن‌ها در شرایطی بحرانی مجبورند هر اقدامی برای ادامه حیات خود انجام دهند و نمی‌توانند منتظر تهیه یا تعمیر تجهیزات پزشکی از سوی بیمارستان‌ها باشند. البته من این موضوع را تصدیق نمی‌کنم که بیمارستان‌ها به صورت مستمر نمی‌توانند تجهیزات را تهیه کنند و این کار وظیفه بیمار است، ولی احتمال این اتفاق اصلاً دور از ذهن نیست.
به گفته چیذری، حتی اگر ارز دولتی همچنان به تجهیزات پزشکی تعلق می‌گرفت، به دلیل مشکلات مالی موجود در بیمارستان‌ها و تسویه نکردن بدهی‌ها، امکان جایگزینی تجهیزات با قیمت‌های جدید برای مراکز درمانی دشوار است. او توضیح می‌دهد: بسیاری از تجهیزات مصرفی که پیش از این با ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی تأمین می‌شدند، اکنون با افزایش قیمت‌ها، با ارز ۲۸هزار تومانی یا حتی بیشتر وارد بازار می‌شوند. این افزایش قیمت به اندازه‌ای است که هزینه‌ها برای بیمارستان‌ها و مردم به‌شدت بالا رفته است. به‌عنوان مثال، یک استنت که روز گذشته ۲میلیون تومان بود، امروز باید با قیمت ۱۶میلیون تومان خریداری شود. این در حالی است که سمعک‌هایی که قبلاً با قیمت حدود ۲.۵ تا ۳میلیون تومان در دسترس بودند، اکنون در بازار قاچاق تا ۴۰ میلیون تومان نیز به فروش می‌رسند.
وی ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی، مردم از کجا باید توان خرید تجهیزات پزشکی با این قیمت‌های چند برابری را داشته باشند؟ برخی می‌گویند بیمه‌ها هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند، اما همان‌طور که در صنعت دارو مشاهده می‌شود، بیمه‌ها حتی قادر به پرداخت ۵۰درصد از هزینه داروها نیستند.
در صورتی که قیمت تجهیزات پزشکی به همین میزان افزایش یابد، مثلاً یک پروتز دریچه قلب که در بازار آزاد قیمت آن به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان می‌رسد، بیمار چگونه باید ۶۰۰میلیون تومان آن را تأمین کند و بیمه‌ها از کجا می‌توانند بقیه مبلغ را پرداخت کنند؟
چالش‌های تولید داخلی تجهیزات پزشکی و محدودیت‌های تیراژ جهانی
رئیس انجمن تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی خاطرنشان می‌کند: در حالی که تجهیزات پزشکی تولید داخلی داریم، اما تولید برخی تجهیزات های‌تِک و پیشرفته که به‌روز و با فناوری‌های نوین دنیا سازگار باشند، به دلیل صرفه اقتصادی پایین در کشور، امکان‌پذیر نیست. بسیاری از کشورها به دلیل محدودیت‌های تولید و تیراژ، قادر به تولید تمام تجهیزات پیشرفته پزشکی نیستند. به عنوان مثال، تنها پنج کشور در دنیا قادر به تولید استنت، سه کشور قادر به تولید دستگاه سی‌تی‌اسکن و پنج کشور تولیدکننده ام‌آرآی هستند، زیرا تولید این تجهیزات نیازمند تیراژ بالاست که برای بازار داخلی یک کشور با ۹۰میلیون نفر مصرف‌کننده، صرفه اقتصادی ندارد.
او همچنین می‌افزاید: اگر بخواهیم در ایران استنت تولید کنیم و تیراژ آن به ۲۰۰هزار عدد برسد، هزینه تولید این استنت از هزینه استنتی که می‌توانیم وارد کنیم، بیشتر خواهد شد. این مسئله نشان‌دهنده چالش‌های بزرگی است که برای تولید داخلی تجهیزات پیشرفته پزشکی و تأمین آن با قیمت مناسب برای مردم وجود دارد.
به گفته وی، برای بهبود وضعیت اقتصادی و جلوگیری از بدتر شدن شرایط، باید تلاش کنیم وضعیت کنونی را خراب‌تر نکنیم. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند، حفظ ارزش پول ملی بسیار مهم است. در این راستا، برگشت ارز برای کسانی که درآمد صادراتی دارند، باید در اولویت قرار گیرد و نباید به آن‌ها ۱۵ماه فرصت داده شود. مردم در شرایطی که ارزش پول ملی پایدار باشد، می‌توانند برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و صحیح داشته باشند. در حال حاضر، افزایش قیمت‌ها ناشی از کاهش ارزش پول ملی است، نه صرفاً افزایش قیمت ارز. این تغییرات مداوم موجب می‌شود برنامه‌ریزی برای خرید و تأمین نیازهای مردم دشوار شود، زیرا امروز یک کالا با یک قیمت به فروش می‌رسد و فردا با قیمت دیگری. این وضعیت ثبات اقتصادی را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را از مردم و کسب‌وکارها می‌گیرد.
منبع : قدس آنلاین
