یکی از اهداف تعیین شده در قانون تشکیل هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران، صرفه‌جویی ارزی در درمان و خرید تجهیزات و ملزومات پزشکی موردنیاز بیماران است. حال سوال این که این هدف تا چه میزان محقق شده است؟
آیا محصولات آزمایشگاهی به چند برابر قیمت واقعی خریداری شده‌اند؟
لزوم شفافیت در مناقصات هیات امنا
یکی از ملاک‌های مهم در برگزاری مناقصات، قیمت محصول است که به شرط رعایت کیفیت و استاندارد، هرچه قیمت پایین‌تر باشد باید هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران نسبت به خرید آن محصول اقدام کند.
با این حال به نظر می‌رسد ابهاماتی در مورد مناقصات هیات امنا وجود دارد و برخی از فعالان حوزه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی معتقد هستند مناقصات هیات امنا به صورت شفاف و عادلانه برگزار نمی‌شوند و هیات امنا بعضا اقدام به خرید تجهیزات و ملزوماتی کرده که قیمت آنها چند برابر محصولات مشابه موجود در بازار است و با این کار عملا هدف صرفه‌جویی ارزی در درمان بیماران زیر سوال رفته است.
دبیر کمیته علوم آزمایشگاهی انجمن حامی تجهیزات و ملزومات دارویی مرآت در این باره توضیح داد: گاهی هیات امنا اقدام به خرید محصولات آزمایشگاهی کرده که قیمت آنها چند برابر قیمت محصولات با کیفیت و استاندارد مشابه موجود در بازار بوده است. مثلا چند سال پیش برای امتحان عادلانه بودن مناقصات هیات امنا، قیمتی را برای یک محصول در مناقصه ارائه کردم که دقیقا برابر با قیمت مواد اولیه و هزینه‌های تولید آن محصول بود و هیچ سودی را برای آن لحاظ نکرده بودم. جالب اینجاست که در نهایت برنده مناقصه نشدم و خرید از محصول شرکت دیگری انجام شد!
وحید اسکویی افزود: رویکرد هیات امنا باعث شده که عملا فروش برخی شرکت‌های تامین‌کننده محصولات آزمایشگاهی تضمین شود. این شرکت‌ها با توجه به اینکه فروششان بعضا با قیمت‌های گزاف از جانب خریدهای هیات امنا و برخی ارگان‌های تضمین شده، دیگر عملا انگیزه‌ای برای فروش به آزمایشگاه‌های بخش خصوصی ندارند.
وی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال یک انکوباتور تولید داخل که استاندارد و کیفیت بالایی هم دارد، حدود ۲۶ میلیون تومان قیمت دارد اما یک انکوباتور تولید داخل دیگر که ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد، می‌فروشد و جالب است که هیات امنا هم آن را می‌خرد و به برخی از مراکز آزمایشگاهی دولتی می‌دهد. این وضعیت باعث ایجاد تبعیض در بین تولیدکنندگان شده و رقابت ناسالمی را در بازار محصولات آزمایشگاهی به وجود آورده است.
اسکویی تصریح کرد: متاسفانه اعتراضات ما به عملکرد هیات امنا به جایی نرسیده است. درخواست ما این است که هیات امنا مستندات مربوط به مناقصات خود را به صورت شفاف منتشر کند و از سوی دیگر تمرکز آن بر خرید از چند شرکت خاص نباشد و همه شرکت‌های تولیدکننده به بازی گرفته شوند.
بهرام محمدی مسوول کارگروه توزیع مواد مصرفی آزمایشگاهی کمیته علوم آزمایشگاهی انجمن حامی تجهیزات و ملزومات دارویی مرآت هم با تائید اظهارات اسکویی توضیح داد: برخی از تامین‌کنندگان محصولات آزمایشگاهی با توجه به نفوذی که دارند فروش تضمین شده‌ای را برای خود ایجاد کرده‌اند. برخی از محصولات مانند گارو (وسیله‌ای است که پزشکان و پرستاران روی شریان‌های بیماران می‌بندند و با پیدا کردن رگ باعث می‌شود که فرایند خون‌گیری به آسانی انجام شود) نه IVD هستند و نه با بیمار سروکار دارند اما اداره تجهیزات پزشکی به چند شرکت برای این محصولات کد IRC داده و به بقیه شرکت‌ها این کد را نداده است. این باعث شده که این چند شرکت معدود، این محصول را با قیمت حدود ۲۰۰ هزار تومان بفروشند درحالی‌که شرکت‌های دیگر می‌توانند با قیمتی تنها حدود ۵۰ هزار تومان این محصول را تامین کنند. این اختلاف چهار برابری قیمت، پولی است که از جیب مردم و بیت المال می‌رود درحالی‌که وظیفه هیات امنا هزینه‌کرد درست در زمینه خرید محصولات درمانی است. در عین حال اداره تجهیزات پزشکی، بیمارستان‌ها را هم مجبور می‌کند که فقط از محصولات با کد IRC خرید کنند. این وضعیت باعث ایجاد انحصار در فروش برخی محصولات آزمایشگاهی شده است.
پیشتر نیز علیرضا چیذری رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی با انتقاد شدید از عملکرد هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران گفته بود که هیات با شیوه‌ای که برای خرید تجمیعی تجهیزات پزشکی در پیش گرفته است در واقع تیشه به ریشه تولید داخلی می‌زند.
