اولین کیتهای وارداتی تشخیص تب دنگی در اختیار وزارت بهداشت است اما برخی آزمایشگاهها هم تشخیص این بیماری را با روشهای دیگر انجام میدهند اما هزینه زیادی دارد، مبلغی بیش از یک میلیون تومان.
به گزارش درمانا، تیر امسال بود که حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت از تامین کیت تشخیص سریع تب دنگی خبر داد و این که به زودی این کالاها ترخیص خواهند شد. اما تقریبا دو ماه طول کشید که مراسم ترخیص و تحویل کالاهای سلامت محور اهدایی سازمانهای بینالمللی به وزارت بهداشت برگزار شود. بالاخره هم پنجشبه گذشته (اول شهریور) فرشیدی اعلام کرد که یک میلیون کیت اهدایی تشخیص تب دنگی به همراه سایر کالاهای سلامتمحور به ارزش 27 میلیون دلار تحویل وزارت بهداشت شده است.
به گفته این مسئول برنامههای وزارت بهداشت در کنترل بیماریهای واگیر در سالهای اخیر، کاملاً مشخص است و بر اساس نیازسنجی، محصولات مورد نیاز تأمین و به مراکز بهداشتی و درمانی با اولویتهای تعیین شده، منتقل میشود. در حال حاضر کیت تشخیصی تب دنگی را در اختیار داریم و با توجه به اعلام وضیعت اضطراری آبله میمونی از سوی سازمان جهانی بهداشت، بر اساس نیاز کشور و پیشبینی برای سالهای آینده با سازمانهای بینالمللی هماهنگی لازم صورت خواهد گرفت تا کالاهای مورد نیاز تأمین شود.
البته با وجودی که گفته میشود اولین محموله کیت تب دنگی به تازگی وارد کشور شده و تنها در اختیار وزارت بهداشت است، اما مدتی است که برخی آزمایشگاهها در تبلیغاتشان از در اختیار داشتن روشهای تشخیصی این بیماری به روش آزمایشهای PCR و سرولوژی خبر میدهند. آزمایشی که به تاکید خودشان بهطور خاص برای شناسایی ویروس دنگی طراحی شده و قادر است در کمترین زمان ممکن، وجود ویروس را در خون فرد شناسایی کند. هزینه آن هم برای انجام هر تست چیزی حدود یک میلیون و 200 هزار تومان اعلام شده است.
فناوری تولید را در اختیار داریم
مزیت مجهز شدن وزارت بهداشت به چنین کیتهایی ارائه خدمات رایگان به بیماران مبتلاست. هر چند که هنوز آمار چندانی از ابتلا به تب دنگی در کشور گزارش نمیشود و بیماری هم وارد مرحله بحرانی شیوع گسترده نشده است. اما سؤال اینجاست که بر اساس هشدار متولیان نظام سلامت، مبنی بر شروع فصل بارشها که احتمال افزایش موارد ابتلا به تب دنگی را در کشور افزایش میدهد، این سؤال مطرح میشود که آیا ایران مشابه کیتهای تشخیصی کووید19 قادر به تولید این محصولات نیست که در صورت نیاز و شیوع بیماری به سرعت اقدام به تولید این کیتها و تامین نیاز داخلی کشور کند و نیازمند واردات نباشد؟
دکتر سیدرضا بنیهاشمی، مدیر تحقیق و توسعه موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در پاسخ به این سؤال میگوید: یک قسمت از بررسی و تهیه کیت، فناوری است که در ایران هم وجود دارد اما بخش دیگر آن جنبه اقتصادی و تجاری است که باید محصول تولید شده بازار مصرف و فروش داشته باشد. درباره برخی بیماریها از جمله تب دنگی، در حال حاضر چنین توجیهی وجود ندارد.
او با بیان این که در حال حاضر شرکتهای محدودی در دنیا اقدام به تولید این کیت کردهاند و فعلا به ورود شرکتهای دیگر برای طراحی و تولید این محصول نیاز نیست، تاکید میکند: تولید این چنین محصولاتی هزینههای زیادی دارد و در شرایطی عرضه میشود که بازار و مشتری داشته باشند. در حال حاضر هم با شیوع بالای این بیماری مواجه نیستیم پس افزایش تولید آن هم صرفه اقتصادی نخواهد داشت. البته ایران میتواند در زمان یکماهه کیت الایزر را طراحی کند، مشابه همان کیتهای PCR که در دوران کرونا داشتیم.
بنیهاشمی با اشاره به این موارد ابتلا به هیچ عنوان قابل توجه نیست و مجموع واردات کیتها هم چیزی حدود یک میلیون عنوان شده، بیان میکند: یکی از معضلات در تامین چنین محصولاتی بحث تحریمهاست. کشورهایی مثل چین یا برخی کشورهای اروپایی این کیتها را تامین و به کل دنیا صادر میکنند. سازمان بهداشت جهانی با چند شرکت بزرگ در این حوزه ارتباط دارد برای مواقع بحرانی بروز چنین بیماریهایی.
بررسیها نشان میدهد که فعلا 5 کشور دنیا کیتهای تشخیص تب دنگی را تولید میکنند؛ ایالات متحده، ژاپن، هند و چین.
کیتهای تشخیصی ژاپن و آلمان به دلیل دقت و قابلیت اطمینان جزو محصولات شناخته شده در جهان هستند. هند هم جزو کشورهای با تولید انبوه این محصولات با هزینه کمتر است که تولیداتش را بیشتر در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار میدهد.
چندین شرکت چینی هم کیتهای تشخیص دنگی مقرون به صرفه تولید میکنند که اغلب در کشورهای در حال توسعه آسیا و آفریقا توزیع میشود.
این کیتهای تشخیصی اغلب در سطح جهانی، به ویژه در مناطق بومی شیوع تب دنگی مانند آسیای جنوب شرقی، جزایر اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و بخشهایی از آفریقا توزیع میشوند.